Η υγιεινή διατροφή είναι μια έννοια που μας απασχολεί αρκετά συχνά, ακόμη και αν ο στόχος μας δεν είναι η απώλεια βάρους. Καλώς μας απασχολεί λοιπόν, μιας και όπως θα δούμε στην συνέχεια η υγιεινή διατροφή και οι διατροφικές μας συνήθειες σχετίζονται άρρηκτα με την υγεία μας.
Ωστόσο ο όρος «υγιεινή διατροφή» είναι πολύ γενικός και δεν μας βοηθά ιδιαιτέρα να καταλάβουμε τη σημαίνει στην καθημερινή πράξη η υγιεινή διατροφή. Ενδεχομένως ο καθένας να αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο αυτή την έννοια (υγιεινή διατροφή) και αν ρωτούσαμε 5 διαφορετικούς ανθρώπους τι σημαίνει για αυτούς υγιεινή διατροφή, θα παίρναμε 5 διαφορετικές απαντήσεις. Για παράδειγμα ο πρώτος μπορεί να μας έλεγε ότι υγιεινή διατροφή είναι η κατανάλωση όσο το δυνατών περισσότερο «φυσικά τρόφιμα» και λιγότερο επεξεργασμένα, ο δεύτερος μπορεί να μας απαντούσε ότι υγιεινή διατροφή είναι να μην τρως γλυκά και ζάχαρη, ο τρίτος ότι υγιεινή διατροφή είναι η ισορροπημένα διατροφή (επίσης πολύ γενικός όρος) κ.λπ. Η επόμενη ερώτηση που πρέπει να απαντήσουμε είναι ποιος λοιπόν από όλους μας απάντησε σωστά; Τι κι αν όλοι μας απάντησαν σωστά; Η αλήθεια είναι ότι σε κάποιο βαθμό ο συνδυασμός όλων των απαντήσεων είναι σωστός, αν το σκεφτείτε η κατανάλωση λιγότερων επεξεργασμένων τροφίμων, η αποφυγή γλυκών και ζάχαρης και η ισορροπημένη διατροφή με την έννοια της κατανάλωσης τροφίμων από όλες τις ομάδες τροφίμων με μέτρο, θα μπορούσαν να συνθέσουν τον όρο της υγιεινής διατροφής μαζί με άλλες πιθανές απαντήσεις όπως η υψηλή κατανάλωση λαχανικών κ.λπ.
Μάλλον ο καθένας αντιλαμβάνεται την υγιεινή διατροφή με βάση τις δικές του συνήθειες, κάτι απολύτως λογικό, και προφανώς εκφράζει τον ορισμό της υγιεινής διατροφής σκεπτόμενος της δικές του «ανθυγιεινές» διατροφικές συνήθειες, τις οποίες θα ήθελε να αλλάξει. Ωστόσο οι διατροφικές συνήθειες ενός μέσου ανθρώπου δεν είναι στο σύνολο τους ανθυγιεινές. Δηλαδή κάποιος μέσα στην καθημερινή του διατροφή μπορεί να τρώει γλυκά αλλά τα γεύματα του να έχουν ισορροπημένη αναλογία μακροθρεπτικών συστατικών, να συμπεριλαμβάνουν αρκετά λαχανικά κ.λπ. Αυτό που σκεφτόμαστε είναι ότι όντως η καθημερινή κατανάλωση γλυκών δεν αποτελεί τον ορισμό της «υγιεινής διατροφής» αλλά όπως είδαμε στο παράδειγμα μας υπάρχει και καθημερινή κατανάλωση λαχανικών, το οποίο είναι στοιχείο της υγιεινής διατροφής. Αυτό που βγάζουμε ως συμπέρασμα είναι ότι ο μέσος άνθρωπος με τις όποιες πιθανές «παρασπονδίες» έχει στοιχεία στη διατροφή του τα οποία είναι υγιεινά. Όταν λοιπόν, κάποιος επιθυμεί να ακολουθήσει μια «υγιεινή διατροφή» θα μπορούσε να εστιάσει στις καλές διατροφικές του συνήθειες και να προσπαθήσει να περιορίσει σιγά σιγά τις «ανθυγιεινές».
Ποσοτικοποίηση της «υγιεινής διατροφής»
Ήρθε η ώρα να κάνουμε πιο συγκεκριμένο τον όρο «υγιεινή διατροφή» και να προσπαθήσουμε να τον κάνουμε πιο μετρήσιμο στην καθημερινή πράξη.
Καταρχήν η υγιεινή διατροφή θα μπορούσε να είναι ταυτόσημη με την έννοια ισορροπημένη διατροφή. Αυτό σημαίνει ότι η δίαιτα θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων (θα δούμε στη συνέχεια τις ομάδες τροφίμων αναλυτικά). Το κάθε τρόφιμο ή κατηγορία τροφίμου περιέχει διαφορετική σύσταση και περιεκτικότητα θρεπτικών συστατικών συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι αν αποφεύγεται να καταναλώσετε κάποια ομάδα τροφίμου όπως λαχανικά ή φρούτα, τα οποία είναι πλούσια στα συστατικά που αναφέραμε, ενδεχομένως να έχετε ανεπαρκή πρόσληψη αυτών των συστατικών. Αν για παράδειγμα αποφεύγεται να καταναλώνεται γαλακτοκομικά προϊόντα ενδεχομένως να μην προσλαμβάνεται επαρκή ποσότητα ασβεστίου (βασικό στοιχεία για την υγεία των οστών). Ωστόσο και τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα αλλά και τα υδατανθρακούχα έχουν μοναδική συνεισφορά σε κάποιες βιταμίνες (βιταμίνες συμπλέγματος Β) αλλά και ιχνοστοιχείων. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να καταναλώνεται τρόφιμα όλων των κατηγοριών.
Ομάδες τροφίμων
Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την διατροφή έχουν κατηγοριοποιήσει τα τρόφιμα σε διάφορες ομάδες. Η κατηγοριοποίηση αυτή βασίζεται στην παρόμοια σύσταση των τροφίμων της κάθε ομάδας.
| Παράδειγμα τροφίμων | Χαρακτηριστικά ομάδας | Συνιστώμενες μερίδες* | |
| Φρούτα |
Μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, ροδάκινο κ.α. |
Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνες (βιτ. C, κ,α,) και ιχνοστοιχεία. |
2-3 μερίδες |
| Λαχανικά |
Μαρούλι, πιπεριές, αγκινάρες, ντομάτα, λάχανο, χορταρικά κ.α. |
Πλούσια σε βιταμίνες (βιτ. C,E και Α, φυλλικό οξύ), πλούσια σε ιχνοστοιχεία και φυτικές ίνες. | 2-3 μερίδες |
| Δημητριακά | Ψωμί, ρύζι, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού, βρώμη, καλαμπόκι, σιτάρι |
Καλές πηγές διαφόρων βιταμινών (βιταμινών συμπλέγματος B) και ιχνοστοιχείων. Υδατανθρακούχα τρόφιμα για την προσφορά ενέργειας στον οργανισμό. |
8 μερίδες |
| Γαλακτοκομικά |
Γάλα, γιαούρτι, τυρί |
Καλή πηγή ασβεστίου και πρωτεϊνών |
2 μερίδες |
| Πρωτεϊνούχα τρόφιμα |
Χοιρινό, μοσχάρι, κοτόπουλο, ψάρι, αυγά, όσπρια |
Τρόφιμα με μεγάλη περιεκτικότητα πρωτεϊνών. Τα κρεατικά επίσης είναι καλές πηγές βιταμίνη Β12. |
2-3 μερίδες |
| Λίπη και έλαια |
Ελαιόλαδο, ηλιέλαιο και άλλα έλαια, ξηροί καρποί, βούτυρο |
Πηγές μονοακόρεστων και πολυακόρεστων (ψ-3,ω-6) λιπαρών οξέων. Λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος παρέχουν αρκετές θερμίδες. |
4 μερίδες |
*Οι μερίδες είναι ενδεικτικές και αλλάζουν ανάλογα τις ανάγκες σας (φύλλο, ηλικία, ύψος, βάρος, σωματική δραστηριότητα)
Απώλεια βάρους
Η υγιεινή διατροφή συστήνεται σε όλους τους ανθρώπους, εκτός κι αν υπάρχει κάποια ειδική πάθηση που επιβάλλει περιορισμούς.. Αν ωστόσο έχετε κάποια παραπάνω κιλά η σύσταση δεν περιορίζεται στην ακολουθία μιας υγιεινής διατροφής αλλά και στην απώλεια βάρους. Η απώλεια βάρους σε έναν άνθρωπο με παραπανίσια κιλά θα βελτιώσει τόσο δείκτες της υγείας όσο και την ψυχολογία του. Στην taste and diet μπορούμε να σας βοηθήσουμε να χάσετε από 4-8 κιλά τον μήνα μέσα από γευστικότατες επιλογές!
